Συνδρομή

horiatika.press@gmail.com

Γεωπόνος

Η καλλιέργεια των Σιτηρών στον Δήμο Αμφίπολης (μέρος 1ο)

Όπως όλοι οι κάτοικοι της περιοχής μας γνωρίζουμε, στον δήμο Αμφίπολης το κύριο εισόδημα της τοπικής κοινωνίας βασίζεται κατά βάση στη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Πιο συγκεκριμένα, η συνολική έκταση που καλλιεργείται στον δήμο Αμφίπολης υπολογίζεται σε περίπου 180.000 στρέμματα, όπου το μεγαλύτερο μέρος αυτών καταλαμβάνεται κυρίως από την καλλιέργεια σιτηρών και δημητριακών σε έκταση κοντά στις 100.000 στρέμματα.
Το νούμερο αυτό μπορεί να ακούγεται μεγάλο, μόνο για τα σιτηρά και τα δημητριακά, είναι όμως πραγματικό, γιατί στην περιοχή μας η καλλιεργούμενη γη χαρακτηρίζεται ως ξερική και άγονη με αποτέλεσμα να έχει επικρατήσει η καλλιέργεια των σιτηρών, ειδικά στα λεγόμενα μπαΐρια. (=Τα χέρσα χωράφια, γεμάτα πέτρες και αγριόχορτα. Οπωσδήποτε όχι ποτιστικά. Προέρχεται από το τούρκικο bayir που έχει λίγο διαφορετική σημασία – είναι η πλαγιά, ο λόφος).
Τα σιτηρά, ως καλλιέργεια, για χρόνια ολόκληρα στο παρελθόν, αποτελούσαν μια σταθερότητα για τον παραγωγό, τόσο σε δυναμικό παραγωγής όσο και σε εισόδημα. Τα τελευταία χρόνια, όμως, αυτό έχει αλλάξει αρνητικά για την καλλιέργεια. Από την μία ως ένα προϊόν commodity, χρηματιστηριακό και ευάλωτο στην προσφορά και τη ζήτηση με μεγάλες αυξομειώσεις στην τιμή του, με έναν και βασικό παίχτη στην παγκόσμια αγορά σιτηρών και από την άλλη οι απρόβλεπτες και ακραίες καιρικές συνθήκες που δεν ευνοούν τις υψηλές αποδόσεις, τείνουν μελλοντικά στην απαξίωση της καλλιέργειας των σιτηρών από την πλειοψηφία των αγροτών του δήμου Αμφίπολης.
Ως εκ τούτου, κανένας παραγωγός σίτου ή μεσίτης-έμπορος σιτηρών της περιοχής μας δεν μπορεί να επηρεάσει θετικά τις τιμές πώλησης του συγκεκριμένου προϊόντος. Αλλά και κανένας κρατικός ή δημοτικός μηχανισμός δεν μπορεί να παρέμβει στους εξωγενείς παράγοντες των καιρικών συνθηκών. Βέβαια, αυτό θα μπορούσε να είχε περιοριστεί ως έναν βαθμό, χρόνια πριν, καθώς από την Μεταπολίτευση και μετά, με ανθρώπους από την περιοχή μας, που κατείχαν και κατέχουν σημαντικά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά αξιώματα, δεν προνοήθηκε το σοβαρό θέμα της λειψυδρίας και ποτέ στην περιοχή μας δεν πραγματοποιήθηκε κάποιο μεγάλο έργο, ώστε να μετατραπεί αυτός ο ξερικός και άγονος «κάμπος» σε μια εύφορη γη. Ούτε ένα φράγμα ή μια τεράστια λιμνοδεξαμενή στο Όρος Παγγαίο, ούτε η κατασκευή αγωγών νερού ποτίσματος από τον Αγγίτη ως τον Στρυμόνα και από τα Νέα Κερδύλια ως τη Νέα Μπάφρα, ούτε ένας σταθμός αφαλάτωσης νερού για γεωργική χρήση στο λιμάνι της Αμφίπολης, ούτε καλά-καλά ένας αναδασμός για να κάνει τους αγρότες της περιοχής μας περισσότερο ανταγωνιστικούς με αντίστοιχους αγρότες άλλων περιοχών, οι οποίοι παράγουν τα προϊόντα τους με τα μισά έξοδα!
Παρόλα αυτά, υπάρχει ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει θετικά την καλλιέργεια των σιτηρών και κατ’ επέκταση το εισόδημα του παραγωγού και καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από τους ίδιους τους αγρότες.
Αυτό το τρίπτυχο είναι: η σωστή καλλιεργητική πρακτική, η φροντίδα και η θρέψη της καλλιέργειας των σιτηρών.
Τι σημαίνει όμως σωστή καλλιεργητική πρακτική και φροντίδα;
Είναι η καλή κατεργασία του εδάφους, η επιλογή του κατάλληλου σπόρου, ο κατάλληλος χρόνος σποράς, η σωστή κατανομή σπόρου και λιπάσματος ανά στρέμμα ανάλογα με τον τύπο και το pH του εδάφους, η έγκαιρη και αποτελεσματική ζιζανιοκτονία, η πρόληψη και αντιμετώπιση μυκητολογικών και εντομολογικών προσβολών και φυσικά η κατάλληλη ποσότητα νερού στα κρίσιμα στάδια της καλλιέργειας.
Ειδικά όμως η θρέψη (βασική, επιφανειακή και διαφυλλική λίπανση), είναι ο κρισιμότερος παράγοντας που επηρεάζει την απόδοση της καλλιέργειας.
Σχετικά με τα λιπάσματα, οι αγρότες πρέπει να γνωρίζουν με πολύ απλά λόγια ότι υπάρχουν 2 κύριες κατηγορίες λιπασμάτων:
Α) Χημικά Λιπάσματα (α.1απλά,α.2παρεμποδισμένα ή με α.3βιοδιεγέρτη): Όλα τα στοιχεία και ιχνοστοιχεία του λιπάσματος βρίσκονται μέσα σε έναν κόκκο και ενώθηκαν με χημική αντίδραση.
Β) Blending ή Blend ή Σύμμεικτα Λιπάσματα (β.1απλά, β.2σταθεροποιημένα ή β.3βραδείας αποδέσμευσης): Τα στοιχεία και ιχνοστοιχεία του λιπάσματος βρίσκονται σε διαφορετικούς κόκκους και προέρχονται από την ανάμειξη πρώτων υλών μεταξύ τους.
Επίσης, υπάρχουν 2 κύριες υποκατηγορίες λιπασμάτων:

Τα βασικά λιπάσματα, που χρησιμοποιούνται κατά την σπορά, συνήθως μαζί με τον σπόρο και είναι Αζώτου-Φωσφόρου είτε Αζώτου-Φωσφόρου-Καλίου Τα επιφανειακά λιπάσματα, που χρησιμοποιούνται αργότερα, κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου και συνήθως για να συμπληρωθεί το υπόλοιπο άζωτο στην καλλιέργεια και είναι είτε 25-0-0 ειτε 26-0-0 είτε 33,5-0-0 είτε 40-0-0 είτε 46-0-0
Τα σιτηρά έχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις σε 3 κύρια στοιχεία, όπως είναι το Άζωτο, ο Φώσφορος, το Κάλιο και το Θείο αλλά και σε ιχνοστοιχεία όπως είναι ο Ψευδάργυρος, το Βόριο.
Βέβαια, τα ελληνικά εδάφη είναι πλούσια σε Κάλιο και επειδή τα σιτηρά έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε Κάλιο και περισσότερες σε Άζωτο και Φώσφορο, οι εταιρείες λιπασμάτων προτείνουν για τα σιτηρά, βασικούς τύπους λιπάσματος μόνο με τα 2 κύρια στοιχεία, Αζώτου και Φωσφόρου χωρίς Κάλιο. (π.χ 10-24-0, 16-20-0, 20-10-0, 20-10-5 κ.α)
Για μια πολύ καλή παραγωγή σε σιτάρι άνω των 400 κιλών ανά στρέμμα, σύμφωνα με την βιβλιογραφία, απαιτούνται τουλάχιστον 10-14 μονάδες Αζώτου (εκ των οποίων 2.5-3 μονάδες χρειάζεται από την σπορά μέχρι το αδέλφωμα και αργότερα συμπληρώνουμε τις υπόλοιπες μονάδες αζώτου στην
επιφανειακή λίπανση), 5 μονάδες Φωσφόρου, 1 μονάδα Καλίου κ.α.
Οι περισσότεροι παραγωγοί επιλέγουν λανθασμένα βασικούς τύπους λιπασμάτων που έχουν περισσότερο άζωτο και λιγότερο φωσφόρο, όπως το 20-10-0, 36-16-0 κ.α είτε ακόμα και ισορροπημένο, όπως το 20-20-0 και είναι λάθος για δύο λόγους. Πρώτον, θεωρούν ότι έτσι θα πιάσουν πολλές μονάδες αζώτου (ή και φωσφόρου) και άρα θα έχουν υψηλή παραγωγή. Δεύτερον, οπτικά η καλλιέργεια φαίνεται πράσινη λόγω υπερβολικού αζώτου μέχρι τον Μάρτιο μήνα και θεωρούν ότι όλα είναι καλά. Και ρωτώ; Θα έδιναν σε ένα βρέφος μια κατσαρόλα γάλα και θα ήταν όλα καλά;
Στην πράξη αυτό είναι λάθος, γιατί κρίσιμος παράγοντας για υψηλές αποδόσεις δεν είναι μόνο οι μονάδες του αζώτου (οι οποίες πρέπει να δίνονται σύμφωνα με τις ανάγκες του φυτού σταδιακά), αλλά και οι μονάδες του φωσφόρου. Επίσης, ο καλός χρωματισμός σε ένα σιτάρι, λόγω του πολύ αζώτου στην βασική λίπανση, δεν αναφέρεται πουθενά ως δείγμα μεγάλων αποδόσεων στην βιβλιογραφική εξίσωση για τις αποδόσεις, όπως αναφέρεται στο ΣΧΗΜΑ1 παρακάτω.

Δεν είναι δείκτης αν το σιτάρι τον Ιανουάριο μήνα είναι καταπράσινο.
Επομένως, ο παραγωγός οδηγείται σε λανθασμένα συμπεράσματα και χαμηλές αποδόσεις. Ο παραγωγός πρέπει να γνωρίζει ότι ο φωσφόρος είναι δυσκίνητο στοιχείο, με δεσμεύσεις σε όλους τους τύπους εδαφών από 50% μέχρι 80%, ανεξάρτητα την υδατοδιαλυτότητά του, γιατί σε αλκαλικά εδάφη μπλοκάρεται από το ασβέστιο και σε όξινα εδάφη μπλοκάρεται από το σίδηρο και το αργίλιο.
Άρα ο παραγωγός εάν επιλέξει ένα λίπασμα 20-10-0 ή 36-16-0 ή 20-20-0 και 30 κιλά το στρέμμα να ρίξει, δεν θα πιάσει ποτέ τις 5 μονάδες φωσφόρου που απαιτούνται εν μέσω δεσμεύσεων και, φυσικά, το πολύ άζωτό του εκείνη την στιγμή θα πάει χαμένο. Όσο λιγότερο διαθέσιμο φώσφορο έχει, τόσα λιγότερα αδέλφια θα έχει το σιτάρι του και άρα τόσο λιγότερη παραγωγή θα πάρει. Επίσης, ο φώσφορος απορροφάται σε απόσταση από τα ριζικά τριχίδια μόλις 1 χιλιοστού και είναι απαραίτητος σε 2 φάσεις της καλλιέργειας του σιταριού. Η πρώτη φάση είναι κατά το στάδιο του φυτρώματος ή εγκατάστασης και η δεύτερη φάση κατά το στάδιο του αδελφώματος.
Τελικά, ο παραγωγός τι βασικό λίπασμα χρειάζεται για τα σιτηρά του, ώστε να πετύχει υψηλές αποδόσεις ακόμα και όταν οι καιρικές αλλά και οι εμπορικές συνθήκες είναι ιδιαίτερες και χρειάζεται πολλά κιλά παραγωγής για να καλύψει το εισόδημά του;
(συνεχίζεται…)

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Δείτε ακόμη