Συνδρομή

horiatika.press@gmail.com

, ,

Ανακαλύπτοντας την Ιστορία της Παλαιοκώμης

Ένας τόπος στο πέρασμα από τον ορεινό όγκο του Παγγαίου στην υδάτινη μάζα του Στρυμόνα.

Το χωριό κατοικείται από τα αρχαία χρόνια, καθώς στα περίχωρα της Παλαιοκώμης βρέθηκαν δυο αρχαία νεκροταφεία, τα οποία μας έχουν δώσει ενεπίγραφα ειδώλια και ελληνικές επιτύμβιες επιγραφές της Ρωμαϊκής εποχής. Σε επίσημο έγγραφο του 12ου αιώνα, για πρώτη φορά η Παλαιοκώμη αναφέρεται σε απογραφικό κατάλογο της Μονής Ιβήρων ως Πρεβίστα. Στα 1297 το χωριό ανήκει στον Αλέξιο Ραούλ Κομνηνό. Μετά από αγοραπωλησίες και δωρεές ιδιοκτήτρια εμφανίζεται η Θεοδώρα Παλαιολογίνα στις αρχές του 14ου αιώνα, η οποία πουλά το χωριό στον τσάρο των Βουλγάρων Μιχαήλ Ασάν Σισμάν κι αυτός σαν καλός Χριστιανός το δωρίζει στη Μονή Ζωγράφου του Αγίου Όρους. Υπάρχει απογραφικός κατάλογος με τις ιδιοκτησίες, τις οφειλές και τις οικογένειες, με τους κατοίκους να υπάγονται στο καθεστώς του παροίκου (έχουν δική τους ιδιοκτησία, την οποία κληροδοτούν στα παιδιά τους ). Το χωριό ανήκει διοικητικά στο θέμα Στρυμόνος Καπετανίκιον Ζαβαλτίας. Στα επόμενα χρόνια (1383 μ.Χ. ) κατακτά την περιοχή μας ο Οθωμανός στρατηγός Γαζή Αχμέτ Εβρενός στο όνομα του Παντισάχ Μουράτ Α΄. Η Μονή Παντοκράτορα είναι αυτή που διαθέτει κτήματα στην Πρεβίστα και προφυλάσσει το χωριό από την αυθαιρεσία της οθωμανικής εξουσίας. Τα επόμενα χρόνια σημειώνεται εισροή Τούρκων εποίκων που αλλάζουν τη δημογραφία του τόπου καθώς και την οικονομία.

   Τον 19ο αιώνα το όνομα του χωριού διαμορφώνεται σε Προβίστα και οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και το εμπόριο. Το 1900 ο Βρετανός περιηγητής Τζώρτζ Φρέντερικ Άμποτ στο βιβλίο του «Ένας Άγγλος στη Μακεδονία του 1900» θα αφιερώσει ένα κεφάλαιο στην Προβίστα δίνοντας πληροφορίες για τη μορφή που είχε ο οικισμός. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα η κοινότητα Παλαιοκώμης προσέφερε έμψυχο υλικό στα αντάρτικα σώματα και βοήθησε στην παραλαβή και διακίνηση πολεμικού υλικού για το ελληνικό Προξενείο Σερρών. Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, διεξήχθησαν μάχες μεταξύ του Ελληνικού και του Βουλγάρικου στρατού στην περιοχή και, τελικά, το χωριό προσαρτήθηκε στο Ελληνικό κράτος.

Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο γίνεται κάθοδος των Βουλγάρων με αποτέλεσμα ο πληθυσμός να αποδεκατιστεί και το χωριό να καταστραφεί. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή ο πληθυσμός συμπληρώνεται από Πόντιους πρόσφυγες από το Ακ Νταγ Μαντέν, οι οποίοι δημιούργησαν και τον οικισμό της Νέας Φυλής, καθώς και Μικρασιάτες από την Ισπάρτα Πισιδίας. Το 1928 το όνομα του χωριού αλλάζει σε Παλαιοκώμη. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο γίνεται νέα Βουλγαρική κατοχή, ξεκινά η ομηρεία υπό τη μορφή επιστράτευσης, τα γνωστά Ντουρντουβάκια. Το τέλος του πολέμου ακολουθείται από την έκρηξη του εμφυλίου. Το πληθυσμιακό παζλ συμπληρώνεται το 1954 από τους Σαρακατσάνους και το 1991 από τους Πόντιους της Σοβιετικής Ένωσης. Σήμερα η Παλαιοκώμη μαζί με τον οικισμό της Νέας Φυλής αριθμεί τους 1050 κατοίκους.

ΠΑΛΑΙΟΚΩΜΗ, ένας τόπος με πλούσιο παρελθόν, ένα σύνολο ανθρώπων διαφορετικής προέλευσης οι οποίοι εξελίχθηκαν, δημιούργησαν αλλά πάνω απ’ όλα παραμένουν Παλαιοκωμίτες.

Χατζηγεωργιάδου Σοφία, Ιστορικός – Αρχαιολόγος

Δημοσιεύτηκε στο Τεύχος 23

  • Τεύχος 26 – Φεβρουάριος 2025

    Τεύχος 26 – Φεβρουάριος 2025

Τελευταία άρθρα